Kunststof encyclopedie

A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

ISO

De organisatie heeft de taak, normen op alle gebieden van techniek (met uitzondering van de elektrotechniek) te ontwikkelen en op elkaar af te stemmen.

De wereldwijd opererende normeringsorganisatie International Standardisation Organisation (ISO) gevestigd in Genève is met een groot aantal landen verbonden. Duitsland wordt door het Duitse Instituut voor Normalisatie vertegenwoordigd.

Voorbeelden van belangrijke normen in de kunststoftechniek zijn

  • ISO 62 - Waterabsorptie
  • ISO 75 - Hittebestendigheid
  • ISO 178 - Buigsterkte
  • ISO 180 - Slagvastheid
  • ISO 306 - Verwekingstemperatuur
  • ISO 527 - Breukrek, treksterkte en elasticiteitsmodulus E
  • ISO 868 - Shore-hardheid
  • ISO 899 - Kruip-E-modulus
  • ISO 1006 - Smelttemperatuur
  • ISO 2039 - Kogeldrukhardheid
  • ISO 3146 - Smelttemperatuur
  • ISO 4589 - Zuurstofindex (LOI)

Waterabsorptie

De waterabsorptie veroorzaakt een lengteverandering, deze ligt tussen 1/4 en 1/3 van de waterabsorptie, d.w.z. 1 % waterabsorptie veroorzaakt 0,25 tot 0,33 % lengtetoename.

Bij standaardatmosfeer. Procentuele gewichtstoename van kunststof door waterabsorptie bij opslag onder standaardatmosfeer (temperatuur 23 °C, luchtvochtigheid 50 %).

Bij wateropslag. Procentuele gewichtstoename van kunststof door waterabsorptie bij opslag in water. 

De waterabsorptie bij standaardatmosfeer en wateropslag van de 150 belangrijkste thermoplasten en duroplasten vindt u in onze verzameling informatiebladen.

Hittebestendigheid

Wordt bij een kortstondige warmte-invloed een bepaalde temperatuurgrens overschreden, verminderen de intermoleculaire bindingskrachten van de polymeerketens, de molecuulketens  laten elkaar gemakkelijk los. De thermoplast begint te vloeien.

De integratie van aromatische en andere mesomere verbindingen in de polymeerstructuur laten kortstondige temperaturen van boven 300 °C toe, zonder dat de kunststof vloeit.

Meetmethode. De hittebestendigheid HDT wordt op een proefstuk, die onder een buigbelasting staat, gemeten. Daarbij wordt het proefstuk aan een thermische olie met 2 K stijgende temperatuur blootgesteld. Overschrijdt de vervorming een randvezelspanning van 0,2 %, zo wordt de te meten temperatuur bereikt.

HDT/A, HDT/B of HDT/C. HDT/A komt overeen met een buigbelasting van 1,8 MPa, HDT/B van 0,45 MPa en HDT/C van 5 MPa.

Niet toepasbaar is de methode dan, wanneer het materiaal te zacht is en al bij temperaturen beneden de 27 °C te sterk vervormt.

De vervormingstemperatuur van de 150 belangrijkste thermoplasten en duroplasten vindt u in onze verzameling informatiebladen.

Buigsterkte

De buigsterkte is de sterkte bij een 3-punts buigspanning (zie schets)

De driepunt buigsterkte van de 150 belangrijkste thermoplasten en duroplasten vindt u in onze verzameling van informatiebladen.

Slagvastheid

De slagvastheid is een maat voor het vermogen van het materiaal schokenergie en slagenergie te absorberen zonder te breken. Daarbij bepalen een veelvoud aan factoren de slagvastheid van een component:

  • Wanddikte
  • Vorm en grootte van het component
  • Temperaturen en
  • Botssnelheid

Gemeten wordt de slagsterkte met hulp van een slaghamer. De slagvastheid wordt berekend als de verhouding uit slagenergie en teststuk dwarsdoorsnede (meeteenheid kJ ).

Voor de slagvastheid zijn drie verschillende meetmethoden.

Izod-slagvastheid. Bij de Izod-slagvastheid wordt het proefstuk rechtop ingeklemd.

Charpy-slagvastheid. Bij de Charpy-slagvastheid wordt het vastgehouden aan de twee uiteinden en in het midden geslagen. Materialen met een zeer hoge slagvastheid breken niet.

Kerfslagvastheid. De kerfslagvastheid wordt met een gekerfd proefstuk gemeten. Als gevolg van de spanningsconcentratie liggen de waarden duidelijk lager. De kerfslagvastheid maakte het mogelijk een uitspraak te doen over de kerfgevoeligheid van een materiaal. De Izod-slagvastheid, de Charpy-slagvastheid en de kerfslagvastheid van de 150 belangrijkste thermoplasten en duroplasten vindt u in onze verzameling informatiebladen.

Verwekingstemperatuur

De Vicat-verwekingstemperatuur is in de ISO 306 genormeerd.

Vicat-verwekingstemperatuur

De Vicat-verwekingstemperatuur wordt met een naaldvormig druklichaam gemeten. Deze is met een testkracht belast. Het monsterstuk wordt aan een gedefinieerde verwarmingssnelheid blootgesteld. De meettemperatuur is bereikt, wanneer het druklichaam een bepaalde indringdiepte bereikt.

Er zijn 4 methoden: VST/A/50, VST/A/120, VST/B/50, VST/B/120

  • „A“ staat voor een testkracht van 10 N
  • „B“ staat voor 50 N
  • De getallen 50 resp. 120 staan voor de verwarmingssnelheid in K per uur

De Vicat-verwekingstemperatuur van de 150 belangrijkste thermoplasten vindt u in onze verzameling informatiebladen.

Breukrek

Breukrek, rekspanning und treksterkte zijn de waarden voor de mechanische belastbaarheid van kunststoffen. Bij een mechanische overbelasting breekt de kunststof. Daarbij gedragen niet versterkte kunststoffen zich rekbaar en versterkte kunststoffen gedragen zich breekbaar.

Rekbaar breukgedrag (taaie breuk)

Het rekbare breukgedag treedt hoofzakelijk bij niet versterkte kunststoffen onder mechanische overbelasting op

\( σ_S =\) rekspanning

\( σ_R =\) scheursterkte

\( \varepsilon_S =\) vloeirek

\( \varepsilon_R =\) breukrek

Bros breukgedrag

Het brosse breukgedrag treedt hoofdzakelijk bij versterkte kunststoffen onder mechanische overbelasting op.

\( σ_R =\) treksterkte

\( \varepsilon_R =\) breukrek

De breukrek, rekspanning en treksterkte van de 150 belangrijkste thermoplasten en duroplasten vindt u in onze verzameling van informatiebladen.

Shore-hardheid

Elastisches Bauteil wird mit der A-Skala auf seine Shorehärte geprüft (HEIDELBERG)De Shore-hardheid wordt met een meetnaald. De maat voor de hardheid is de indringdiepte, waarbij de kracht door een gekalibreerde veer wordt uitgeoefend.

Er zijn twee hardheidsschalen:

  • De A schaalverdeling is voor zachte (rubberachtige) materialen vastgesteld en het wordt met een afgeknotte kegel gemeten.
  • De D schaalverdeling is voor hardere materialen vastgesteld en het wordt met een kegel (naald met een afgerond punt, R = 0,1 mm) gemeten.

De Shore-hardheid van de 150 belangrijkste thermoplasten en duroplasten vindt u in onze verzameling informatiebladen.

Kruip-E-modulus

De kruip-E-modulus $ \ E_C \ $ geeft de verhouding tussen trekspanning $ \ σ \ $ en de vervorming door trekverlenging $ \ ε \ $ bij langdurige belasting weer.

Vergelijking. Kruipmodulus
\[ E_C = \frac{σ} {ε} \]

De kruip-E-modulus van de 150 belangrijkste thermoplasten en duroplasten vindt u in onze verzameling informatiebladen.

Kogeldrukhardheid

De kogeldrukhardheid is de weerstand tegen binnendringen van een bolvormig lichaam.

Meetmethode volgens DIN 53 505/ISO 2039

Zij wordt gemeten als de verhouding van de aandrukkracht en de bij het aandrukken ontstane oppervlakken. Volgens DIN 505 wordt de test met een geharde en gepolijste staalkogen met 5 mm doorsnede uitgevoerd. De aanduiding H358/30 betekent een aandrukkracht van 358 N en een proefduur van 30 sec.

De kogeldrukhardheid van de 150 belangrijkste thermoplasten en duroplasten vindt u in onze verzameling informatiebladen.

Zuurstofindex (LOI)

Lowest Oxygen Index. De zuurstofindex of Lowest Oxygen Index (LOI) geeft de zuurstofconcentratie in een zuurstof/stikstof-mengsel aan, die minstens de overhand moet hebben, wanneer een kunststof brandt.

ISO 4589. Voor meting wordt een brandend materiaalmonster aan een mengsel van  O2/N2 met afnemende O2-gehalte blootgesteld, tot de vlam dooft.

De zuurstofindex van de 150 belangrijkste thermoplasten en duroplasten vindt u in onze verzameling informatiebladen.